پایان نامه نقدی بر كتاب زندگی قوام السلطنه

پایان نامه نقدی بر كتاب زندگی قوام السلطنه

مقدمه:

كتاب «میرزا احمد خان قوام السلطنه» حاصل تحقیق و نگارش آقای دكتر باقر عاقلی است كه وی این مجموعه را براساس اسناد معتبر گرد آوری كرده اند و به شرح سوانح زندگی قوام السلطنه پرداخته است.

بنابه اظهارات آقای دكتر عاقلی دوستان وی ایشان را در گرد آوری این مجموعه یاری داده اند از قبیل كسانی همچون جناب آقایان مسعود سالور، آقای نظام شهیدی، آقای امیر باقری كه نویسنده از همه این دوستان كمال تشكر را دارد.

این كتاب با همكاری همه دوستان در بهار 1376  در انتشارات جاویدان تدوین و به چاپ رسیده است. این كتاب دارای نثری روان و با قلمی زیبا به نگارش درآمده است و دراین مجموعه همه سالها به یك صورت  ذكر شده  (یعنی همه سالها شمسی ذكرشده) حوادث به ترتیب سالها مورد بررسی قرار گرفته. دراین كتاب فعالیتها و همه وقایع زندگی آقای قوام السلطنه در دو بخش مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. كتاب دو بخش دارد:

بخش اول: قوام در دوران قاجار: كه شامل فعالیتهای قوام السلطنه در قبل از مشروطیت 2/ بعداز مشروطیت 3 / فرمانروای كل خراسان و سیستان  4/ بركناری سید ضیاء الدین و رئیس الوزرائی قوام السلطنه 5/ رئیس الوزرائی دوم قوام السلطنه.

بخش دوم: قوام در دوران پهلوی: 1/ قوام در اروپا 2/ نخست وزیری چهارم قوام السلطنه 3/ نخست وزیری پنجم قوام السلطنه.

زندگینامه قوام السلطنه:

احمد قوام در 1252 ش. در تهران متولد شد مادرش طاووس خانم دختر میرزا محمد خان مجدالملك سینكی و پدرش معتمد السلطنه مردی نسبتاً با سواد و در امور مالی بصیر وآگاه بود فوق العاده خسیس بود و درجمع آوری مال و منال از هیچ كوششی فروگذار نمی كرد و در مشاغل خود منافع شخصی اش را در نظر می‌گرفت نه منافع دولت را. احمد قوام یكسال بیشتر نداشت كه از نوازش مادر برای همیشه محروم شد. بعد از 6 سالگی تحصیلات مقدماتی آغاز كرد پس از فراگرفتن خواندن و نوشتن و تلاوت كلام ا… ، تحصیلات متوسطه و عالی خود را آغاز نمود.

او نیم قرن از عمر خود را در دوران حكومت قاجاریه گذرانید و مانند تمام اعیان‌زادگان آن زمان تحصیلات خود را در سطح عالی تحت نظر معلمین خصوصی به اتمام رسانید و دروسی مانند ادبیات فارسی وعربی و سیاقنوسی، معانی بیان منطق و علم كلام و فقه و اصول را به طور كامل فرا گرفت او خط را به زیبایی می‌نوشت. در تربیت و مراقبت از تحصیل قوام دودایی از میرزاعلی خان امین الدوله و محمد تقی خان مجدالملك ثانی كه از اعاظم رجال سیاسی و علمی بودند سهمی به سزا داشتند. وی برای ادامه تحصیل چندی به اروپا سفركرد.

قوام السلطنه درمسائل سیاسی شمی قوی داشت و همیشه شخصیت ایرانی و استقلال فكری خود را بروز می داد. و در برابر خارجی ها هرگز احساس حقارت نمی‌كرد. قوام مردی مقتدر و جاه طلب بود از این رو به احدی حتی شاه اجازه دخالت درامور مربوطه را نمی داد. در دشمنی كینه توز و در دوستی وفادار بود به حفظ قانون اساسی اعتقاد داشت ادیب و ادب پرور بود فطرتاً درویش مسلك بود.

قوام مردی متمول بوده و در عین حال بذال و خراج هم بود. مایه اصلی ثروت او از اجاره داری آستانقدس رضوی سرچشمه گرفته بود قبل از رفتن به خراسان بهترین و زیباترین خانه تهران متعلق به او بود. او پروردة  دوران استبداد بود پیشكش دادن و پیشكش گرفتن جزء آداب و رسوم كهن ایران بود از این رو قوام از این قبض و اقباض روگردان نبود و طبق سنن آن روز به این عمل دست می‌زد.

قوام در 20سالگی با اشرف الملوك دختر محمد حسن خان حاجب الدوله ازدواج كرد. در دسال 1325 با خانم زهرا فدائی در لاهیجان ازدواج كرد و صاحب یك پسربه نام حسین شد درهنگام فوت قوام حسین 8 ساله بود واو هم در سال 1362 در اروپا درگذشت.

قوام پس از پشت سرگذاشتن 82 بهار از زندگی اش در 31 تیر 1334 در تهران درگذشت.

فهرست مطالب

         عنوان                                                                                                          صفحه

مقدمه:............................................................................................................... 2

زندگینامه قوام السلطنه:................................................................................. 3

فصل اول........................................................................................................... 5

قوام السلطنه قبل از مشروطیت :................................................................... 5

فصل دوم.......................................................................................................... 6

قوام السلطنه بعد از مشروطیت:.................................................................... 6

فصل سوم........................................................................................................ 8

قوام فرمانروای خراسان و سیستان:............................................................. 8

فصل چهارم...................................................................................................... 9

بركناری سید ضیاء الدین و رئیس الوزرائی قوام:...................................... 9

اقدمات قوام پس از رسیدن به منصب رئیس الوزرایی :.............................. 9

فصل پنجم:..................................................................................................... 11

رئیس الوزرایی قوام السلطنه : (1301-1300)............................................ 11

اقدامات قوام در دوره دوم نخست وزیری:.................................................. 11

بخش دوم....................................................................................................... 13

فصل اول : قوام در اروپا............................................................................... 13

سومین دوره نخست وزیری قوام : (مهر تا بهمن 1321)............................. 16

اقدامات قوام در این دوره:............................................................................. 16

فصل دوم........................................................................................................ 18

نخست وزیری چهارم قوام:........................................................................... 18

نظری اجمالی بروقایع سال 1324:............................................................... 18

مجلس پانزدهم و قوام :................................................................................ 19

قوام در سراشیبی سقوط:............................................................................ 21

قوام السلطنه در دوران خانه نشینی :......................................................... 22

دولت تنظیم پرونده :.................................................................................... 22

بازداشت قوام :.............................................................................................. 23

نامه های قوام به شاه:................................................................................... 23

فصل سوم :.................................................................................................... 24

پنجمین نخست وزیری قوام :....................................................................... 24

انگیزه های قوام از نوشتن خاطراتش :........................................................ 25

نگاهی گذرا بر ظهور تا سقوط قوام السلطنه (نتیجه گیری)....................... 26

نقدی بركتاب ازدید نگارنده این مقاله:......................................................... 27