سنجش تأثیر اجرای سیستم پنج اس (5S) بر بهره‌وری شركتهای تحت پوشش ایران خودرو

سنجش تأثیر اجرای سیستم پنج اس (5S) بر بهره‌وری شركتهای تحت پوشش ایران خودرو سنجش تأثیر اجرای سیستم پنج اس (5S) بر بهره‌وری شركتهای تحت پوشش ایران خودرو

دسته : جامعه شناسی

فرمت فایل : word

حجم فایل : 332 KB

تعداد صفحات : 266

بازدیدها : 394

برچسبها : پروژه تحقیق مبانی نظری

مبلغ : 7000 تومان

خرید این فایل

سنجش تأثیر اجرای سیستم پنج اس (5S) بر بهره‌وری شركتهای تحت پوشش ایران خودرو

سنجش تأثیر اجرای سیستم پنج اس (5S) بر بهره‌وری شركتهای تحت پوشش ایران خودرو

چكیده:

امروزه بهره‌وری مفهومی بحث‌انگیز و موضوعی باب روز است كه در كتابها، مجلات و مقالات و روزنامه‌ها دائماً به چشم می‌خورد. مورد استفاده آن وقتی است كه هدف، ایجاد بهبود در ارائه كالا و خدمات باشد و ساده‌ترین رابطه تعریف شده برای آن نسبت به محصول نهایی (ستاده) با وسایل به كار رفته برای تولید آن (داده‌ها) است.

فن خانه تكانی صنعتی، آراستگی،‌ هفت سین صنعتی. پنج‌اس و یا پنج ت (كه با هر عنوانی نامیده شود، ماهیتاً تفاوتی نخواهند كرد.) كه از اساسی‌ترین شیوه‌های بهبود بهره‌وری است كه اخیراً در كشور ما از كارخانه‌های ژاپنی الگوبرداری شده است و ژاپنی‌ها پس از جنگ جهانی دوم آن را از فرهنگ صنعتی آمریكا اقتباس كرده‌اند. اما با فرهنگ ملی و سنتی خود ممزوج نموده و پدیده‌ای بومی از آن پدید آورده‌اند كه در تمامی صنایع‌شان به كار گرفته می‌شود.

به طور مختصر این اصول عبارتند از:

1- سوا كردن و تفكیك وسایل ضروری كار از غیرضروری‌ها (ساماندهی) 2- سرو سامان دادن و مرتب چیدن وسایل ضروری (نظم و ترتیب) 3- سپیدی و پاكیزگی محیط كار (نظافت) 4- سلامتی، بهداشت و ایمنی در محیط كار (استانداردسازی) 5- سازمان یافتگی و انضباط كاری(انضباط)

در برخی واحدهای تولیدی اصول ششم و هفتمی كه عبارتند از :

6- سخت كوشی و با تمام نیرو كار كردن و 7- سماجت در انجام كارهای خوب برای تبدیل آن به عادت. به پنج اصل سابق افزوده و به كار گرفته می‌شود.

ادعا می‌شود در سیستمهایی كه مدیریت كیفیت جامع (TQM) را اعمال نموده‌اند. اجرای فن «پنج اس» بهترین راه برای ارتقاء بهره‌وری است. اجرای این تكنیك می‌تواند مدیران را در بكارگیری فنون مدیریت نوین مانند مدیریت دیداری Visual Management، عملیات بهبود مستمر یا كایزن KAIZEN برچسب قرمز Red Tug سیستم پیشنهادات Suggestion System و سیستم هدف گذاری هوشین C&J system یاری دهد.

صنایع خودروسازی كشور امروزه بالاترین درصد نقدینگی را در قیاس با سایر صنایع به خود جذب می‌كند. لذا تولید به صرفه، بهره‌وری و سودآور بودن آن هم برای این صنعت و هم برای افتصاد كشور اهمیت بالایی دارد.

گروه صنعتی ایران خودرو به عنوان اولین سازندة اتومبیل در كشور موسسه‌ای كه در حال حاضر دو سوم از تولید اتومبیل و بازار داخل كشور آنرا به خود اختصاص داده است، از سال 1373 با استقرار گروه جدید مدیریتی، توجه خاصی به فنون امروزی مدیریت و رویكردهای ارتقاء بهره‌وری مبذول داشته است. در این راستا از سال 1375 فن 5S  را در كارنجات تحت پوشش خود به اجرا درآورده كه نتایج چشمگیری هم از بكارگیری این سیستم، عاید این شركت شده است.

در گوشه و كنار صنایع ما مدیران و واحدهایی هستند كه با هدف توسعه،‌ بهبود و بهره‌وری، سیستم 5S و با دیگر رویكردهای نوین مدیریت را در كارگاه و كارخانه خود اجرا می‌كنند. اما ایران خودرو به عنوان شركتی بزرگ و موفق در بین شركتهای ایرانی، توانسته نتایج بهتر و دلگرم كننده‌تری از اجرای این سیستم كسب كند.

تصور ما از واحدهای صنعتی یك محیط روغنی ، چرب و كثیف با فضایی مملو از دوده. براده فلزات و دیگر آلودگی‌هاست. امادر كارخانه‌هایی كه به طور موفق این سیستم را اجرا كرده اند، چنین چیزی به چشم نمی‌خورد و به كارگیری اصطلاح كارخانه‌هایی كه به طور موفق این سیستم را اجرا كرده‌اند، چنین چیزی به چشم نمی‌خورد و به كارگیری اصطلاح كارخانه‌های اتاق نشیمن برای آنها دور از واقعیت نیست.

به اعتقاد من، ما ایرانیان ذاتاً مردمی پاكیزه هستیم و آنچه باید متوجه آن باشیم صنعتی كردن این مفاهیم ملی/ مذهبی و از خانه به كارخانه بردن آنهاست، تا خود را باور كنیم و دریابیم هیچكدام از این اس‌ها واقعاً مطلب جدید و بدیعی نیستند.

در استفاده از این رویكرد، آموزش و فرهنگ‌سازی اولین عامل مهم محسوب می‌شود، چون «انسان با كیفیت، محصول با كیفیت تولید می‌كند.» و در كارخانه‌هایی كه خط تولید وجود دارد هر ایستگاه یا واحد تولیدی،‌ ایستگاه قبلی است. به كارگیری سیستم 5S می‌تواند موجب بالارفتن روحیة كاركنان و علاقمندی آنها به كار، بهبود ایمنی، كاهش آلودگی محیط كار، كاهش نرخ خرابی ماشین آلات و دستگاهها، بهبود روش كنترل مدیریتی،‌ كمك مشاركت جمعی و تقویت خود كنترلی همه كاركنان و در یك كلمه افزایش بهر‌ه‌وری می‌باشد.

كلمات كلیدی مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از:

بهره‌وری. 5S پنج اس. ساماندهی، نظم و ترتیب،‌ پاكیزه‌سازی، استاندارد سازی و انضباط

 فهرست:

فصل اول..................................... 1

  1-1- مقدمه................................ 2

  2-1- بیان ضرورت تحقیق..................... 3

  3-1- موضوع تحقیق.......................... 5

  4-1- بهره‌وری در ایران..................... 6

  5-1- لزوم توجه به بهره‌وری در ایران........ 7

  6-1- سازمان بهره‌وری ملی ایران............. 8

  7-1- بهره‌وری در صنایع كشور و صنعت خودرو... 9

  8-1- شواهد پایین بودن بهره‌وری در ایران و نازل بودن اكثر عوامل مرتبط با پنج‌اس.............................................. 10

  9-1- تاریخچه پنج‌اس........................ 11

  10-1- اهمیت موضوع تحقیق................... 12

  11-1- نوع تحقیق........................... 13

  12-1- قلمرو تحقیق......................... 14

  13-1- فرضیات تحقیق........................ 15

  14-1- تعریف متغیر مستقل و وابسته.......... 15

  15-1- واژه های كلیدی مورد استفاده......... 16

فصل دوم..................................... 17

  1-2- بهره‌وری به عنوان یك نظریه جامع....... 18

  2-2- مفهوم عام بهره‌وری.................... 18

  3-2- مولفه های بهره‌وری.................... 20

  4-2- اهمیت موضوع.......................... 24

  5-2- تاریخچه بهره‌وری...................... 26

  6-2- روشهای ارتقاء بهره‌وری................ 33

    1-6-2- الگوی ماهواره‌ای................... 33

    2-6-2- سیستم (PRICE)...................... 34

       3-6-2- مدل وروم (Vroom) 39

7-2- شیوه های تحلیل بهره‌وری................. 40

  8-2- فنون بهبود بهره‌وری................... 40

    1-8-2- بهبود بهره‌وری ارزش افزوده از طریق مدیریت مالی    43

    2-8-2- رویكرد سینك كیفیت در بهره‌وری Sink.. 44

    3-8-2- چرخه بهره‌وری...................... 46

    4-8-2- روش نظام مند در بهبود بهره‌وری (Systematic)   47

    5-8-2- دوایر بهبود بهره‌وری (PIC).......... 52

  9-2- راهبردهای بهره‌وری.................... 58

    1-9-2- راهبرد تحول و نوآوری.............. 58

    2-9-2- راهبرد بهبود...................... 59

  10-2- عوامل موثر بر بهره‌وری............... 61

    1-10-2- عوامل مطرح شده توسط سومانس (Sumanth-1989)   61

    2-10-2- عوامل مطرح شده توسط پروكپنكو (Prokopenko-1987)   62

  11-2- عوامل موثر بر بهره‌وری یك سازمان..... 63

  12-2- اندازه گیری بهره‌وری................. 67

    1-12-2- اندازه گیری بهره‌وری كل........... 70

    2-12-2- اندازه گیری بهره‌وری عامل سرمایه.. 72

    3-12-2- اندازه گیری بهره‌وری عامل كار..... 74

  13-2- اثر نوآوری بر بهره‌وری............... 75

  14-2- فرهنگ بهره‌وری ملی و سازمانی......... 78

  15-2- مشخصات حركت بهره‌وری................. 80

  16-2- مشكلات بهره‌وری....................... 81

  17-2- سیستم پنج‌اس......................... 82

    1-17-2- تحول پنج‌اس....................... 84

    2-17-2- مفهوم پنج‌اس...................... 86

    3-17-2- پنج‌اس كاربردی.................... 96

        4-17-2- درك درست برای درك درست پنج‌اس باید به موارد ذیل توجه شود     96

5-17-2- تكنیكهای كاربردی در پنج‌اس............ 98

    6-17-2- فعالیتهای جامع و بهم پیوسته...... 100

    7-17-2- فواید اجرای پنج‌اس................ 100

    8-17-2- روش عملی اجرای پنج‌اس............. 101

    9-17-2- نكات مهم و اساسی اجرای پنج‌اس..... 103

  18-2- هفت سین صنعتی....................... 104

  19-2- پنج‌اس یا «پنج ت»؟................... 111

  20-2- تاریخچه بهره‌وری در ایران خودرو...... 112

    1-20-2- نحوه اجرای سیستم پنج‌اس در ایران خودرو (دستورالعمل)    115

    2-20-2- سلسله مراتب...................... 118

    3-20-2- ملاحظات در خط كشی محل ورود و خروج كالا و پرسنل    119

    4-20-2- استفاده از دستورالعمل برچسب قرمز (Red Tag) 121

    5-20-2- سیستم هدفگذاری هوشین............. 128

    6-20-2- سیستم پیشنهادات (SS).............. 131

    7-20-2- سیستم T.T.ROOM.................... 132

    8-20-2- اهداف و رسالتها.................. 133

  21-2- توسعه بهره‌وری در ساپكو.............. 134

  22-2- كمی راجع به شركت ایساكو............. 140

فصل سوم..................................... 141

  1-3- مقدمه................................ 142

  2-3- روش تحقیق پژوهش حاضر................. 142

  3-3- تعریف جامعه.......................... 143

  4-3- آشنایی با جامعه آماری................ 144

    1-4-3- تاریخچه ایران خودرو............... 144

    2-4-3- نحوه نمونه گیری و انتخاب شركتهای مورد نظر   146

  5-3- حجم نمونه و روش نمونه گیری........... 149

  6-3- ابزار جمع آوری داده‌ها................ 150

7-3- پرسشنامه............................... 150

  8-3- روشهای آماری مورد استفاد جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها   152

  9-3- مراحل آزمون تحلیل واریانس............ 153

  10-3- همبستگی............................. 154

  11-3- بررسی اعتبار ابزار سنجش............. 155

  12-3- روایی ابزار سنجش.................... 155

فصل چهارم................................... 157

  1-4- نتایج آزمون تحلیل رگرسیون............ 158

    1-1-4- آزمون فرضیه اصلی.................. 158

    2-1-4- آزمون فرضیه های فرعی 1 تا 5....... 160

  3-4- نتایج ضمنی تحقیق..................... 161

  4-4- آزمون تحلیل واریانس فریدمن........... 163

  5-4- بررسی همبستگی بین اجزاء سیستم 5S و بهره‌وری  164

فصل پنجم.................................... 165

1-5- نتایج بدست آمده........................ 166

2-5- پیشنهادها  168

=================================

1-1 مقدمه:

در روند پرشتاب توسعة اقتصادی، توجه به بهبود در مؤسسات تولیدی و اقتصادی رو به فزونی است و هر تشكلی كه خواهان ادامة ‌حیات و حضور در عرصه‌های رقابتی باشد ناگزیر از برنامه‌ریزی برای بهبود مستمر بهره‌وری است. به تبع این امر، درك صحیح نیازها، استقرار و ایجاد سیستم‌ها و استفاده بهینه مداوم از آنها، سه گام اصلی در تحقق اولیه بهبود بهره‌برداری بهینه و استفاده صحیح از امكانات و توانایی‌های موجود است.

رسالت خطیر مدیریت به عنوان در اختیار دارندة‌ اصلی منابع، به اجرا درآوردن مراحل علمی بهبود است. در قدم اولیه آموزش مفاهیم علمی و كارشناسی متناسب با نیازها به طور یكپارچه به عنوان اصل اول و مهم این برنامه‌ریزی تلقی می‌شود و در حقیقت می‌توان آن را به عنوان حلقة مفقوده‌ای در نظر گرفت كه نقشی كلیدی ایفا می‌كند و از عمده‌ترین ابزارهای مورد نیاز برای هدایت امر بهبود بهره‌وری در مجاری صحیح است.

علی الاصول وظیفه سخت سازگار كردن شرایط مجموعه كاری با امكانات و محدودیت‌های درونی و بیرونی به عهده مدیریت است و او باید خواهان دستیابی به بهترین شكل بهره‌برداری از منابع و كنترل مصرف باشد. بنابراین فراگیری صحیح مفاهیم بهره‌وری و تكمیل سطح آن می‌تواند به توسعة بینش و دانش مدیران حال و آینده یاری رساند و با تجدید قوای ذهنی، خونی تازه در رگهای مجموعه جاری سازد. طبق بررسی‌های به عمل آمده 75 درصد راه‌حل‌ها در به كارگیری هر یك از عوامل: سرمایه، كار، مواد اولیه و فن‌آوری به مدیریت برمی‌گردد؛ چرا كه اگر به طور مدیریت برای استقرار استاندارد توجیه شده و بینش داشته باشد. 85 درصد كار انجام گرفته است. [1]

آگاهی و بینش مدیراین در سطوح مختلف به كمك آموزش فراگیر و منسجم مفاهیم بهره‌وری بطور جامع ارتقاء می‌یابد و به تبع آن، شفافیت ذهنیت ها حاصل می شود. فنون جدید و طرح‌های نو، بهبود بهره‌وری،  كیفیت و … نمی‌توانند بدون اطلاعات نوین تداومی مستمر داشته باشند.

2-1 بیان ضرورت تحقیق:

هر شركت برای حركت در جهت بهبود بهره‌وری و كیفیت، ناگزیر باید به اقداماتی اساسی دست زند. یكی از این اقدامام پنج اس می‌باشد، یعنی فعالتیهایی كه هدف از آنها مرتب كردن، پاكیزه ساختن و سامان دادن محل كار و ایجاد و حفظ شرایط استاندارد و انضباط لازم برای انجام بهینة كارهاست.

نام پنج‌اس از اولین حروف واژه‌های ژاپنی سازمانهای (سئی ری Sein) نظم و ترتیب (سئی تون Seiton)، پاكیزه سازی (سئی سو Seiso)، استاندارد سازی (سئی كتسو Seiketsu) و انضباط (شیتسوكه Shitsuke) گرفته شده است. به كارگیری این پنج‌اس در تمامی سطوح شركت می‌تواند نتایجی بسیار چشمگیر به همراه داشته باشد كه از آن جمله می‌توان به پیشگیری از حوادث، كاهش میزان وقفة كاری، تقویت كنترل عملی فرآیندها و ایجاد جوی سالمتر در محیط كار اشاره نمود.

نكته قابل ذكر این است كه می توان روشهایی چون سیستم پیشنهادات (SS) ،‌ داویر كنترل كیفیت (QCC ،‌ مدیریت كیفیت جامع (TQM) را از جمله روشهای ارتقا دهنده بهره‌وری به شمار آورد.[2] تجربه نشان داده است كه به منظور اجرای موفق روشهای مذكور بهتراست ابتدا روش پنج‌اس اجرا شود.

لازم به توضیح است كه به منظور اجرای صحیح روش پنج‌اس مشاركت تمام كاركنان لازم است و می‌توان گفت فعالیت پنج‌اس بین مدیران و كاركنان مشترك است.


[1] نشریه تخصصی مدیریت بهره‌وری.

[2] Suggextion System (SS) Quality control circles (QCC) Total Quality Management (TQM)Total prevent & Maintainance (TPM) just in Time (JIT).

خرید و دانلود آنی فایل

به اشتراک بگذارید

Alternate Text

آیا سوال یا مشکلی دارید؟

از طریق این فرم با ما در تماس باشید