تحقیق موانع رشد علمی و فرهنگ اجتماعی ایران

 فهرست:

1- پرسش مهر انتهای نمایش نیست آغاز جستجو است 1

2- مقدمه................................ 3

3- علم و علم آموزی...................... 4

4- نظام فرهنگ........................... 5

5- استبداد نامستدل...................... 5

6- مذهب................................. 6

7- هویت فرهنگی.......................... 8

8- علل پیشرفت اسلام و انحطاط مسلمین...... 9

9- خوش رفتاری مسلمین یك عامل بزرگ پیروزی 9

10- وحدت و یكپارچگی مسلمین.............. 12

11- كوشش صلجویانه مسلمین................ 14

12- نبودن نظام صحیح فرهنگی و مذهبی...... 15

13- یافتن خدا........................... 17

14- معنویت چیست......................... 18

15- راه كارهای تقویت معنویت در خانواده و جامعه  19

16- ارکان سعادت بشر .................... 19

17- ایمان به خدا ....................... 23

18- دلسوزی به یکدیگر.................... 25

19- انگیزه های نیرومند، آفریننده کار و تلاش   26

20- هویت ملی و ایرانی ماندن و عشق به آن 27

21- بازیابی هویت ....................... 29

22- خلاقیت چیست.......................... 30

23- ویژگی های افراد خلاق در جامعه........ 30

24- عوامل ایجاد خلاقیت در افراد برای پیشرفت جامعه 32

25- پیشنهادی در امر آموزش و پرورش....... 32

26- عباراتی درباره خلاقیت ............... 33

27- موانع خلاقیت در افراد جامعه.......... 34

28- تأثیر جامعه در ظهور خلاقیت یا عدم ظهور خلاقیت 35

29- خلاصه و نتیجه گیری................... 36

30- منابع و مآخذ   39

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

مقدمه

موانع رشد علمی در كشور ما از مد تنها پیش دغدغه خاطر دانشمندان فرهیخته و دلسوز ایرانی بوده است. آنها همواره این سؤال را در سرو این غم را در دل داشتند كه چرا كشورشان كه در گذشته، سالیان دراز مهد علم بوده است، در دوران اخیر در مقایسه با پیشرفت های علمی غرب این چنین بار كود و پسرفت مواجه شده است.

دانشمندان ایرانی، با وصف اشتراك نظر در برخی از زمینه های مربوط به موانع رشد علمی، طبعاً هر یك بیشتر در قالب تجربیات و تخصص خود به این مسئله می پردازند. ما بسیار جالب است كه حتی برخی از دانشمندان رشته های فنی نیز ریشه موانع پیشرفت علمی ایران را در زمینه های فرهنگی اجتماعی می بینند.

حل این نكته به این فكر خطا نتوان كرد (حافظ 48)

حل این مسائل بسیار پیچیده حتی كار یك شخص بسیار متفكر و با تجربه نیز       نمی باشد.

این امر نیاز به همكاری تعداد زیادی از متفكرترین افراد دارد كه بتواند با یكدیگر بطور گروهی و هماهنگ به دور از تضادها و حسادتها- مخلصانه مسائل را بررسی و راه حل های مناسب و علمی ارائه دهند.

بسیاری جای شكریه درگاه خالق متعال دارد كه مسئولان و دانشمندان فروهیده و فرهمند ایرانی در مسئولیت های مختلف، به این رسالت و وظیفه مهم پرداخته اند.

علم و علم آموزی

امام غزالی می نویسد : بدان كه رسول (ص) چنینی گفته است كه «طَلَبُ العِلْمِ فَریضَهٌ عَلی كُلِّ مُسلِمْ» جستن علم فریضه است بر همه مسلمانان.

ناصر خسرو گوید : «علم اندر یافتن چیزهاست، چنانكه آن چیزها است، و انرد یابنده چیزها چنانكه عقل است و علم اندز گوهر عقل است.» (ناصر خسرو 33)[1]

امام غزالی می گوید : علم عبارت از تصوری است كه نفس ناطقه انسانی، نسبت به حقایق اشیاء مفروده و مجرد از مواد و اعیان خارجی و كیفیت و كمیت و جواهر و اعراض آنها حاصل آید.

یك عامل مهم در پیشرفت علم، همواره فراهم آوردن شرایط جذاب علمی برای دانشمندان بوده است، تا دیگر دانشمندات مشتاق و شیفته دیگر و نیروهای جوان متفكر، باهوش و با انرژی نیز جذب كانونهای علمی شوند.

از این جهت است كه جلال الدین بلخی به روم می رود و عراقی نیز بعد از عمری از همانجا سر در می آورد و در محضر شیخ صدرالدین قوتوی "فصوص" را می شنود و نهایتاً نیز در كنار مقبره شیخ اكبر محلی الدین ابن العربی به خاك سپرده می شود. (م.ش. عراقی ص 9 و 12 ب ب).

نظام فرهنگی

بیشتر دانشمندان پرتجربه به ما اتفاق نظر دارند كه مشكلات و موانع اصلی پیشرفت، علم ایران موانع فرهنگی هستند.

در نظام فرهنگی، ما چند عنصر اساسی وجود دارد كه بر روی بقیه بخش های جامعه، از جمله علم، تأثیر قوی، اما عموماً نامحسوس می گذارد.

مهمترین عناصر فرهنگی كه در این بحث حائز اهمیتند عبارتند از :

رفتار استبدادی، رفتار هنجاری، رفتار احساسی، تضاد جرئی، خودنمایی و فردگرائی است.

استبداد نامستدل

مهم ترین، اما نه متقدم ترین عامل فرهنگی كه موجب موانع زیادی در جامعه ایران و در بخش علم می شود، استبداد است كه از چندین بعد تأثیر خود را نشان می دهد.

1- نویسنده خود را مدیون به ذكر و تشكر می داند كه ایده رجوع به كتاب ناصرخسرو را- در جلسه ای (23/12/78)، از آقای دكتر ئومنی گرفت.